آرماتور چیست و چه کاربردی در استاپ موشن (stop motion armature) دارد؟

زمانی که سناریوی انیمیشن خود را آماده کردید و تمامی مفاهیم و استوری بردها را به تایید نهایی رساندید، حالا وقت آن است که روی شخصیت های انیمیشن خود وقت بگذارید. ممکن است در ادامه درگیر ساخت عروسک استاپ موشن شوید و یا نیاز باشد آدمک برای استاپ موشن خود درست کنید. در هر صورت به فراخور کارکتر خود ، باید اسکلتی را در نظر بگیرید که بتواند شخصیت های درون انیمیشنتان را سر پا نگه دارد.

به این اسکلت آرماتور (armature) گفته می شود. آرماتورها تنوع بسیار زیادی داشته و علاوه بر جنس بدنه‌ی آن، فرم ساخت و شمایل متفاوتی دارند و بخاطر همین تنوع هم معمولا انیمیشن سازهای استاپ موشن کار هیچ موقع نمی توانند با نمونه های آماده آرماتور کار کنند و آرماتور را خودشان بصورت دستی درست کرده و یا سفارش می دهند.

بیشتر بخوانید: هر آنچه که باید از استاپ موشن (STOP MOTION) بدانید.

یک آرماتور خوب علاوه بر حفظ حالت ایستایی خود، باید توانایی شکل پذیری خوبی داشته باشد. سوالی که مطرح می شود این است که چه نوع آرماتوری برای چه نوع کارکتری مناسب است؟ آرماتور سیمی، آرماتور گوی و کاسه، آرماتور پلاستیکی و یا شایدم آرماتور فلزی؟ چطور می توان فهمید که کدام آرماتور مناسب چه نوع انیمیشنی است؟ با ما در ” ایستانما” همراه باشید تا به تمام سوالات ذهنی شما در مورد آرماتور پاسخ دهیم.
سوال اولی که در مواجهه با آرماتور و نوع انتخابتان با آن روبرو می شوید این است که چه بودجه ای را برای آن در نظر گرفته اید؟ سوال بعدی این است که چه دایره ای از حرکات را برای این کار در نظر گرفتید؟ تکلیف تان برای نوع تکنیک مورد استفاده مشخص شده است یا هنوز نمی دانید که باید عروسک خمیری استفاده کنید یا فضا را دو بعدی کرده و از کاغذ برای روایت انیمیشنتان استفاده می کنید؟!

انواع آرماتور استاپ موشن (stop motion armature)

اگر در سراسر اینترنت جستجو کنید علیرغم اشکال بی نهایت آرماتور، به سه دسته اصلی آرماتور بر می خورید:

تجهیزات استاپ موشنت رو خودت بساز!

اولین و تنها مجموعه ویدیوهای آموزشی ساخت تجهیزات استاپ موشن، دکور ، پاپت به همراه پشت صحنه ساخت استاپ موشن توسط برترین انیماتورهای دنیا

- - آرماتور سیمی (Wire armatures)

اگر بخواهیم از ارزانترین و به صرفه ترین آرماتور استاپ موشن استفاده کنیم، پیشنهاد ما استفاده از آماتور سیمی هست که با استفاده از سیم مفتولی و همچنین کمی زمان برای پیچاندن آن ها به یک ارماتور تمام عیار دست پیدا کنید. آرماتوری که اگر انتظار زیادی ازش نداشته باشیم، تا مدت ها می تواند برایمان کار کند.
این نوع آرماتور برای استفاده ی مبتدیان بسیار مناسب بوده و کار با آن نیز بسیار ساده است. اما حواستان باشد که نقطه ضعف بزرگ آرماتور سیمی در دراز مدت احتمال شکستن آن به واسطه خم و راست کردن زیاد آن است که می توانید با پیچاندن چند سیم مفتولی با کمک انبردست به هم، انقضای استفاده از این نوع آرماتور را زیاد کنید.
نکته قوت این آرماتور دایره ی بالای حرکتی مفاصل است که بدون محدودیت در تمام جهات قابل تنظیم می باشد. همچنین می توانید از آن در فرم های بسیار کوچک شخصیت ها استفاده کنید و با آرماتورهای سیمی کارکترها بسیار کوچک را هم به حرکت وادارید.
در تعریف آرماتور شما علاوه بر اسکلت انسان، میتوانید برای سایر اجزا هم آرماتور مختص به آن را تعریف کنید. بطور مثال آرماتور حیوانات و… . در بخش آموزش تصویری “ایستانما” می توانید ویدیوهای آموزشی رایگان ساخت آرماتور سیمی استاپ موشن را مشاهده نمایید.

- - آرماتور کوی و کاسه (Ball and socket armatures)

این نوع آرماتور برای کارهای حرفه ای کاربرد دارد و تولیداتی که مدت زمان ضبط طولانی ای داشته و دامنه حرکات در آن زیاد است استفاده می شود. اندازه ی این نوع آرماتورها بصورت استاندارد و یا اندازه سفارشی ساخته می شود. اما ممکن است در دراز مدت کمی سست شده و مفاصل آن دوام گذشته را نداشته باشد که با استفاده از پیچ های تنظیمی که داشته و سوراخ های کوچکی که بر روی پوست عروسک ایجاد می شود میتوان آن را سفت و تنظیم نمود.
جنس آرماتور می تواند فولاد سبک، آلومینیوم، استیل ضد زنگ، برنج و یا انواع مختلف دیگری باشد که معمولا ابعاد ۹ تا ۱۲ اینچی آن طرفدار زیادی دارد. معمولا این آرماتورها را به جز انیماتورهای حرفه ای این صنعت، نمی توانید با ابزار دم دستی درست کنید و باید از فرم های آماده ی موجود در بازار بهره ببرید. مونتاژ این آرماتورها از قبل انجام شده و شما تنها لباس و یا خمیر به تن آن می چسبانید.
در دنیا برای ساخت آرماتور گوی و کاسه روش های مختلفی وجود دارد: برش لیزری، چاپ سه بعدی، تولید ماشینی یا اصطلاحا ماشینکاری و تف جوشی (sintering). معمولا ابتدا قطعات و اجزای آرماتور به وسیله نرم افزار CAD بر روی سیستم طراحی شده و تست اولیه آن بر روی رایانه انجام می گیرد. هرچند که استاپ موشنیست های قدیمی هیچ نیازی به نرم افزار نداشته و کاملا سنتی و با دست و برحسب تجربه آن را می‌سازند.

- - آرماتورهای چاپ سه بعدی (۳D printed armatures)

نسخه ی نهایی آرماتور از ترکیب لایه های بسیار زیادی از متریال مخصوص است که تحت کنترل کامپیوتر ساخته می شود. در این روش هم ابتدا نمونه اولیه با استفاده از یک نرم افزار CAD طراحی شده و در نهایت به وسیله دستگاه سه بعدی و پودر مخصوص تولید می شود. اولین کمپانی مبدع این فرآیند استودیوی لایکا ( Laika ) برای انیمیشن Coraline بوده و در ادامه نیز در انیمیشن های paranorman و Boxtrolls نیز استفاده شد.
با وجود اینکه چند سالیست از این روش برای تولید آرماتور استفاده می شود اما ضعف هایی از جمله ضعف حرکتی در ناحیه مفصل مشاهده شده است که هنوز نمی توان بعنوان یک نمونه عالی و بی نقص از آرماتور از آن نام برد.

همه چیز درباره کاربرد پرینتر سه بعدی در انیمیشن سازی استاپ موشن

آموزش صفر تا صد ساخت آرماتور حرفه ای استاپ موشن

در ویدیوی زیر مراحل کامل و جامع ساخت آرماتور استاپ موشن را با زیرنویس فارسی اختصاصی شبکه ایستانما می توانید مشاهده کنید.

در خرید آرماتور استاپ موشن به چه نکاتی توجه کنیم؟

حالا که یک دید باز و کاملی از آرماتور و انواع آن بدست آوردید، می توانید انتخاب درستی در تهیه و خرید آرماتور داشته باشید. در ادامه به خاطر گستردگی و پرمخاطب تر بودن آرماتورهای گوی و کاسه (Ball and socket armatures) بررسی ای تخصصی خواهیم داشت و با هم نکات لازم برای خرید یک آرماتور گوی و کاسه مناسب را مرور می کنیم.

۱. اندازه آرماتور را با اندازه شخصیت خود تطابق دهید.

منظورمان از اندازه صرفا قد آرماتور نبوده و شما می بایست بازوها، پا و سایر اجزا را بررسی کنید. به طور استاندارد ابعاد و سایز شانه مرد نیز حتی با زن متفات است و اگر نیاز است تا با دقت زیادی بر روی انیمیشن خود کار کنید، از این نکات ریز هم غافل نشوید. همچنین به قدرت مفاصل و سایز قابل استفاده در آن نیز توجه کنید. به طور مثال آرماتوری نگیرید که مفاصل و بازوهای نازگی داشته، در حالیکه مدل عروسک شما گل رس بوده و سنگینی مواد آن از تحمل مفاصل خارج باشد.

۲. به نوع اتصال آرماتور توجه کنید.

بعد از آنکه عروسکتان را بر روی آرماتور سوار کردید، تنظیم نقاط اتصال و یا رفع عیوب احتمالی می تواند برایتان دردسر درست کند. پس به نوع اتصال آرماتور نیز توجه کنید. برخی اتصالات بصورت لحیم، چسب و یا پیچ می شوند که در این صورت تنظیمات بعدی نیاز نداشته و به راحتی می توانید استفاده کنید. اما در مقابل یکسری از آرماتور ها بصورت گوی و کاسه بوده که به وسیله پیچ تنظیمی و آچار آلن تنظیم می شوند. لذا باید انتظار این را داشته باشید که بتوانید آن را بعد از ساخته شدن و در طول زمان تنظیم کنید و پیچ ها را مجدد شل یا سفت نمایید. در این مدل باید توجه کنید که محل های اتصال را بتوانید از بیرون نیز کنترل نموده تا مجبور نشوید که به پوشش عروسک آسیب برسانید و یا کل پوشش را از عروسک جدا نمایید.
زمانی که از نوع اول هم استفاده می کنید به نحوه اتصالات چسب و همچنین نحوه لحیم شدن اتصالات توجه کنید تا در اواسط کار شما را محدود نکند و استاندارهای اولیه و ظاهری چسب و لحیم رعایت شده باشد.
همه اتصالات همانند مفاصل کتف و ران بصورت گوی و کاسه نبوده و دامنه حرکتی شان مثل آرنج و زانو متفاوت است. به این نوع حرکات، اتصال لولایی گفته می شود که نیاز است تا تنها در یک مسیر خم و راست شود.

۳. آرماتور شما باید قابلیت تعویض اجزایی همچون سر و دست را داشته باشد.

در آرماتور دست ها قطعه ای هستند که بعلت حرکت بالایشان در تمام طول انیمیشن ممکن است که زودتر شکسته شود و شما باید این امکان را داشته باشید که بدون تعویض کامل عروسک و یا شکستن بخشی از آرماتور، دست جایگزین را متصل نمایید.
همچنین ممکن است تا چندین مدل از حالات انگشتان نیمه بسته، مشت و یا حالت عادی را اجرا و کنار بگذارید و در مواقع نیاز از آن استفاده کنید که آرماتور شما می بایست همچین قابلیتی را داشته باشد.
بعضی مواقع نیز جمجمه کارکتر ما می شکند و یا نیاز به تعویض سر بعلت نیاز به تغییر حالات مو و یا میمیک صورت داریم که در این صورت آرماتور استاندارد باید برای تعویض راحت سر و گردن نیز فکری کرده باشد.

بیشتر بخوانید: کاربرد ابزار ریگ ( stop motion rig) در استاپ موشن چیست؟

۴. نقاط اتصال به ریگ و پایه نگهدارنده آرماتور را بررسی کنید.

فرض بکنید که با موضوع عروسک خلبان می خواهید انیمیشنی ضبط کنید و نیاز است تا ساعت ها آرماتور شما در هوا معلق باشد، بپرد، بدود و پرواز کند. برای این کار نیاز به یک ریگ و همچنین صفحه اتصال به پایه دارید که آرماتور شما را بر روی زمین و هوا ثابت نگه دارد و کاملا به فرمان شما جابجا شود.
بهترین محل اتصال آرماتور برای ریگ حفره و یا گیره ای در پشت لگن و همچنین پشت قفسه سینه می باشد. همچنین در هر دو کف پا نیز یک نقطه برای ثابت نگه داشتن حرکات لازم داریم.
با توجه به نحوه حرکت و سناریوی انیمیشن استاپ موشن خود، به نحوه اتصال آرماتور خیلی دقت کنید و بدانید که برای هر نوع انیمیشنی یک نوع اتصال مناسب است.
معمولا در بازار، اتصالات به دو صورت مربع شکل و میله های پیچی وجود دارند. در اتصال مربع هزینه تولید آن به مراتب بیشتر است ولی نحوه اتصال و جدا سازی آن هم بسیار راحت است. اما از آنطرف اتصال میله های پیچی سخت تر بوده و هر بار پیچاندن و باز کردن آرماتور میتواند کمی زمان از شما تلف کند.

۵. به مواد استفاده شده در آرماتور توجه کنید.

متریال استفاده شده در آرماتور بسیار مهم است. اینکه آرماتور شما به مرور زمان زنگ نزند و تا حدی صاف بماند و همینطور حرکات آن نرم و طبیعی باشد. همچنین می تواند قابلیت مغناطیسی و جذب توسط آهن ربا را داشته باشد که این بعنوان یک حسن میتواند حساب شود.
متریال های مورد استفاده معمولا شامل فولاد نرم، فولاد ضد زنگ، برنج و آلومینیوم می باشد. هر کدام از آنها معایب و مزایای خودشان را دارند. بطور مثال فولاد نرم به مرور زمان دچار زنگ زدگی شده اما در مقابل قابلیت مغناطیسی خوبی داشته و می تواند بخشی از حرکات را با کمک آهن ربای قوی کنترل نمایید. همچنین از نظر قیمتی نیز به صرفه ترین آرماتور در لیست ما می باشد.
وفولاد ضد زنگ همانطور که از اسمش پیداست زنگ نمی زند اما در مقابل به نسبت فولاد نرم قابلیت مغناطیسی خفیفی داشته که چنگی به دل نمی زند.
آلومینیوم و برنج نیز متریال های مناسبی هستند که به هیچ عنوان زنگ نزده و هیچ قابلیت مغناطیسی ای نیز ندارد. همچنین متریال برنجی به هیچ عنوان خم نشده و تحمل وزن بالایی دارد. اما به نوع اتصالات نیز باید توجه کرد و شرکت سازنده نیز می بایست توجیه عملی برای آنکه آرماتور بصورت کلی تحمل وزن بالایی را دارد داشته باشد.

پس قبل از تهیه آرماتور توجه داشته باشید:

1. 1. اندازه آرماتور مناسب عروسک مان باشد.
  2. تعداد نقاط اتصال ریگ و اتصال به زمین کافی باشد.
  3. تعویض دست و سر به آسانی انجام گیرد.
  4. کیمیت، نوع و کیفیت مفاصل خوب باشد.
  5. نوع مواد به کار رفته جهت ساخت بر حسب نیاز انتخاب شود.

آرماتور در استاپ موشن چه کاربردی دارد؟

آرماتور (armature) استاپ موشن یکی از تجهیزات ساخت استاپ موشن بوده که بعنوان اسکلت پاپت یا اشیای درون صحنه استفاده می شود. ساخت آرماتور استاپ موشن کاملا بسته به تکنیک شما دارد و به طور مثال آرماتوری که برای تکنیک کات اوت موشن استفاده میشود با آرماتوری که برای تکنیک پاپت موشن استفاده می شود متفاوت است.

خرید و فروش آرماتور استاپ موشن به چه صورت است؟

در مدل های صنعتی آرماتور تحت عنوان آرماتور ساچمه ای یا آرماتور گوی کاسه، لازم است تا هم از تجربه فنی و هم از دانش عملی برخوردار باشید. در مدل های ساده تر تحت عنوان آرماتور سیمی میتوانید به سادگی و با قیمتی ارزان آن را در خانه بسازید و برای پروژه های استاپ موشن استفاده کنید.

آموزش ساخت آرماتور استاپ موشن چگونه است؟

در هر دو مدل آرماتور ساچمه ای (گوی و کاسه) و آرماتور سیمی ویدیوهای آموزشی در پک “پشت صحنه” از مگاپک کارخانه ایده قرار داده شده که می توانید از آن ها بهره ببرید. کافیست به بخش آکادمی ایستانما و یا از منوی بالای ساخت، به بخش دوره های آموزشی بروید و پک پشت صحنه را خریداری نمایید تا دستورالعمل و مراحل ساخت را از برترین انیماتورها و سازندگان دنیا یاد بگیرید.