هر آنچه باید درباره‌ی جشنواره‌ی پویانمایی تهران بدانید

ممکن است نام جشنواره‌ی پویانمایی تهران (Tehran Animation Festival) به گوشتان رسیده باشد اما اطلاعات کافی از آن نداشته باشید؛ یا از علاقمندان به مسابقات انیمیشن سازی هستید ولی نمی‌دانید از کجا شروع کنید. نگران نباشید چون ما در این مقاله قصد داریم، نگاه جامعی به جشنواره‌ی انیمیشن تهران بیاندازیم و شما را با ریز و بم آن آشنا کنیم. از اهداف این مجموعه و قوانین آن برایتان صحبت کرده و در انتها نیز شما را برای شرکت در این رویداد بزرگ راهنمایی کنیم. تا انتهای مقاله با ما باشید.

آشنایی با جشنواره پویانمایی تهران

تاریخچه

جشنواره پویانمایی تهران در سال ۱۳۷۷ و با کمک کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان تأسیس شد. گردهمایی انیماتورها و نمایش انیمیشن‌های ایرانی و خارجی، اولین هدف این مجموعه بود. با گذر زمان، در کنار گردهمایی‌ها، این جشنواره به فرصتی برای نمایش ابعاد کمتر شناخته شده‌ی حوزه‌ی سینمای انیمیشن تبدیل شد. بنابراین به دلیل پیش زمینه‌ی فرهنگی و هنری خود و از سوی دیگر در پی یک جهش و انقلاب فرهنگی، این رویداد هر دو سال يک بار در اسفند ماه برپا می‌شود. تاکنون ۱۱ دوره از این جشنواره‌ی بین‌المللی برگزار شده است.

اهداف اصلی

این جشنواره دارای سه هدف کلی و ثابت است که به آن‌ها اشاره می‌کنیم:

۱. با گردآوری و عرضه‌ی هدفمند آثار، بستری شایسته برای تبادل اندیشه‌ها و آموخته‌ها فراهم کند.
۲. به کشف توانمندی‌ها و تشویق تازه‌ واردان عرصه‌ی انیمیشن به ابتکار و نوآفرینی کمک شایانی کند.
۳. در راه گسترش توانایی‌ها، تکنیک‌ها و نگرش‌های تازه برای دستیابی به کیفیتی افزون‌تر قدم بردارد.

نوآوری

همانطور که می‌دانیم، انیمیشن یکی از حوزه‌های به روز بوده و همواره در حال تحول و پیشرفت است و انیماتورها نیز افراد روزآمدی هستند. بر همین اساس، یکی از نکات مثبت این جشنواره نیز این است که چون دوسال یک بار برگزار می‌شود، مدام سعی در به ‌روز شدن دارد. امروزه با در نظر گرفتن عناصر مهمی همچون صنعتی‌سازی و تجاری‌سازی انیمیشن، این جشنواره قدم بزرگی در مسیر رسیدن به استانداردهای جهانی انیمیشن سازی برداشته است؛ موضوعاتی که شاید تاکنون چندان به آن‌ها پرداخته نمی‌شد.

جوایز

مانند هر جشنواره‌ی دیگر، جوایزی برای افراد شایسته در نظر گرفته شده است. این جوایز شامل تندیس طلایی، نقره‌ای و برنزی به فیلم‌های اول تا سوم، تندیس طلایی بهترین فیلم‌های هر بخش (دینی، دانشجویی و…)، بهترین کارگردانی، فیلم‌نامه، انیماتور، پایان‌نامه دانشجویی، اثر تبلیغی، دست‌آورد فنی و هنری، فضاسازی، موسیقی، صداگذاری و… اختصاص داده می‌شود.

بخش‌های جشنواره

جشنواره شامل چهار بخش می‌باشد:

۱. مسابقه:  شامل ایران و آثار داخلی آن و مسابقه‌ی بین الملل است که آثار خارجی را در بر می‌گیرد.
بخش مسابقه خود شامل چهار بخش است: ۱. فیلم کوتاه ۲. فیلم بلند ۳. دانشجویی ۴. دینی.

۲. خارج از مسابقه: آثار بخش خارج از مسابقه، هم‌ارزش با آثار بخش مسابقه است. این بخش در شرایطی مانند مطابقت نداشتن با مقررات حضور در بخش مسابقه، عضویت یکی از سازندگان در هیأت داوری و تکمیل شدن ظرفیت مورد نظر بخش مسابقه، به نمایش در می‌آید.

۳. نمایش ویژه: این بخش به صورت غیررقابتی بوده که هدف آن فراهم کردن فضایی موثر برای تبادل تجربه و اندیشه‌ی هنرمندان است. همچنین زمینه‌ی مناسبی به وجود می‌آید تا مقایسه‌ای میان آثار ایرانی و آثار سایر کشورها صورت گرفته و سبک‌های مختلف مرور شوند.

۴. چشم‌انداز: نمایش آثار در بخش چشم‌انداز نیز به شیوه غیررقابتی و با گزینش از میان تولیدات کشورهای مختلف صورت می‌پذیرد. داوران با تأکید بر جنبه‌های آموزشی و اطلاعاتی، به موضوعاتی مانند معرفی استعدادهای نوپا، تبیین جایگاه پویانمایی در آثار تبلیغی و مروری بر آثار یک فیلم‌ساز می‌پردازند. این بخش به امید معرفی و ارائه‌ی آثار برتر این صنعت به مخاطبان ایرانی به نمایش در می‌آید.

در سال های گذشته تلاش‌های زیادی برای ایجاد سهمیه اختصاصی جهت تکنیک استاپ موشن انجام گرفته اما علیرغم قول های اولیه، به سرانجام نرسیده است. با این وجود تولید کنندگان آثار استاپ موشن می توانند با شرکت در این جشنواره مهم، با تمام تکنیک‌ها رقابت کنند. در دوره های قبل نیز آثار استاپ موشن برگزیده و برنده شده اند.

کمتر دیده شده‌ها

علاوه بر بخش‌هایی که در بالا ذکر کردیم، این جشنواره به انیمیشن‌های محلی هم می‌پردازد و به مسائل بومی نیز در این رویداد توجه ویژه‌ای شده است.

همچنین به دلیل وجود تعامل جشنواره با دانشگاه‌ها، بخشی به نام پایان‌نامه‌های برتر نیز در این جشنواره مشاهده می‌شود که مشابه آن را در هیچ جشنواره‌ی دیگری نمی‌بینید. بی شک، امروزه دانشجویان توجه افزون‌تری نسبت به تولید دانش در حوزه انیمیشن دارند و حساسیت بیشتری نشان می‌دهند؛ به تبع آن، نسل‌هایی که هم اکنون به حوزه‌ی انیمیشن وارد می‌شوند نیز فرهیخته‌تر هستند.

دانشجوهای انیمیشن، به این جشنواره می‌آیند تا ببینند چه فیلم‌هایی به این جشنواره راه پیدا می‌کنند. نکته‌ی مهم این است که در هر جشنواره عده‌ای این فیلم‌ها را برای مخاطبان انتخاب کرده‌اند، بنابراین بدون نیاز به تماشای تمام فیلم‌ها، مخاطبان می‌توانند گزیده‌ای از آثار خاص را تماشا کنند.

جایگاه بین المللی

حالا آنچه باید درنظر بگیریم، جایگاه این رویداد در بیرون از ایران است. جشنواره‌ی پویانمایی تهران در هر دوره‌ی خود تعدادی داور خارجی دارد. آقای دودوک، پتروف، پل دریزن یا پیتبان و چند تن دیگر از چهره‌های سرشناسی بودند که در چند دوره‌ی اخیر در این جشنواره حاضر شدند. به طور کلی حضور فعالان و متخصصان حوزه‌ی انیمیشن از حداقل ۸۰ کشور مهم یکی از موفقیت‌های جشنواره‌ی بزرگ پویانمایی تهران است.

در کنار جشنواره، نشست‌های تخصصی، بخش‌های جانبی، بازار بزرگ ملی پویانمایی، گفتگوی ویژه و تخصصی با افراد خبره‌ی بین‌المللی نیز برگزار می‌شود که بر توسعه‌ی این مجموعه تاثیر بسزایی داشته است. مسلما بهبود سطح اطلاع رسانی از طریق شبکه‌های مجازی و ارتقای کیفیت برگزاری این پروژه می‌تواند به شهرت آن در خارج از مرزهای ایران کمک فراوانی کند.

نمونه انیمیشن‌های منتخب ایرانی

در این قسمت، به تعدادی از انیمیشن‌های منتخب دوره‌ی یازدهم جشنواره‌ی انیمیشن تهران می‌پردازیم:

• تنديس طلايی به فيلم اول، روباه (The Fox) به کارگردانی صادق جوادی

این انیمیشن زیبا در چهاردهمین دوره جشنواره انیمیشن وارنا که در کشور بلغارستان برگزار شد، در رقابت با ۳۹ انیمیشن دیگر، موفق به کسب جایزه بهترین فیلم کوتاه شد. در این داستان، روباه جوان و چالاکی پس از چشیدن اولین تجربه‌ی عشق به دست شکارچی اسیر می‌شود. شکارچی نیز زنگوله‌ای بر گردنش آویخته و رهایش می‌کند. روباه بیچاره با وجود زنگوله‌ای که بر گردنش آویخته شده، نمی‌تواند به زندگی عادی خود برگردد و تنها راه نجاتش، اهلی شدن و بازگشت نزد شکارچی است.

• تنديس نقره ای به فيلم دوم، گرگم و گله می برم؟ (Am I a Wolf) به کارگردانی امیرهوشنگ معین

«گرگم و گله می‌برم» آخرین ساخته امیرهوشنگ معین موفق به حضور در ده‌ها جشنواره‌‌ی مطرح دنیا از جمله جشنواره‌ی بین‌المللی انیمشن مونسترا شد و در گروه پنج بخشی رقابتی فیلم‌های کوتاه با انیمیشن‌های کوتاه از کشورهای استونی، ژاپن، لهستان، اتریش، برزیل، بلژیک، فرانسه، آلمان و پرتغال به رقابت پرداخت. این یک انیمیشن دیجیتالی ۸ دقیقه‌ای است که در آن، داستان معروف گرگ و بزغاله‌ها را به تصویر می‌کشد. این اتفاق در مدرسه‌ای به شکل نمایشِ عروسکی به اجرا در می‌آید و بزِ مادر در فراغ بزغاله‌هایش و گرگِ خشمگین در تنهایی‌اش، با هم رو در رو می‌شوند و باز هم گرگ بدجنس شکست می‌خورد.

• تنديس برنزی به فيلم سوم، یال و کوپال (Maned & Macho) به کارگردانی شیوا صادق اسدی

این اثر فوق العاده علاوه بر جشنواره‌های بین المللی فراوانی همچون Asia Road چهاردهمین دوره جشنواره انیمیشن‌های مستقل کره جنوبی، انسی ۲۰۱۷،  Cinequest آمریکا، SLEEPWALKERS استونی، اتاوا کانادا، گوتنبرگ سوئد و هفدهمین دوره جشنواره انیمیشن هیروشیما، در هجدهمین دوره جشنواره بین‌المللی انیمیشن ملبورن نیز با دیگر انیمیشن‌های کوتاه رقابت کرد. خوب است بدانید که انیمیشن «یال و کوپال» توانسته از بین ۴ هزار انیمیشن، به عنوان یکی از آثار حاضر در بخش مسابقه بین‌المللی ملبورن انتخاب شود.

• تنديس طلايی به بهترين فيلمنامه، چشم انداز خالی (Empty View) به کارگردانی علی زارع قنات نوی

علی زارع قنات نوی تاکنون بیش از چهارده فیلم مستند و داستانی کوتاه و بلند و انیمیشن را تهیه و کارگردانی کرده است. در واقع او یکی از چهره‌های موفق و تاثیرگذارسینمای ایران است. انیمیشن «عروسک چینی بابا» از کارهای موفق این فیلم‌ساز است.

حضور‌ انیمیشن‌های برجسته خارجی

برای آن که با انیمیشن‌های برتر خارجی در این جشنواره آشنا شویم، با هم به چند نمونه از آثار بین‌المللی یازدهمین جشنواره‌ پویانمایی تهران نگاهی می‌اندازیم.

برای مثال فیلم این کیک باشکوه (This Magnificent Cake, 2018) به کارگردانی جیمز مارک روئل و اِما دوُ سوئَف ساخته شد که محصول مشترک بلژیک، فرانسه و هند است. این اثر جوایز متعددی از جشنواره‌های معتبری مانند کن، انسی و زاگرب دریافت کرده است.

علاوه بر آن، فیلم کوتاه مواجهه (Facing It, 2018) به کارگردانی سم گینزبورگ نیز در این جشنواره حضور داشت که محصول ۲۰۱۸ انگلستان و برنده‌ جایزه بهترین اثر دانشجویی جشنواره زاگرب ۲۰۱۸ بود.

نکاتی درباره‌ی ثبت نام

برای شرکت در جشنواره، به نکات زیر توجه کنید:

_ شرکت در این جشنواره هیچ هزینه‌ای ندارد.
_ از نظر تعداد آثار ارسالی هیچ محدودیتی وجود ندارد.
_ سن شرکت کننده باید حداقل ۱۶ سال باشد.
_ آثار تبلیغی شامل فیلم های آموزشی، صنعتی و تبلیغاتی مجاز به شركت در این بخش می باشند.
_ برای شركت مجموعه ها و سریال ها می بایست حداكثر سه قسمت از آنها را گزینش و به دبیرخانه جشنواره ارسال كرد.
_ آثار متقاضی، در دوره های پیشین جشنواره شرکت نکرده باشند.
_ از زمان تولید اثر نباید بیشتر از ۵ سال گذشته باشد.
_ گزینش آثار برعهده شورایی است كه اعضای آن را ستاد جشنواره انتخاب خواهد كرد.
_ کارگردانان و تهیه کنندگان آثار بخش مسابقه امكان شركت در تركیب هیأت داوران را نخواهند داشت.
_ نماینده ای از جشنواره می تواند بدون داشتن حق رأی در نشست های هیات داوران حضور یابد.

جهت کسب اطلاعات و بیشتر و ثبت‌ نام می‌توانید از طریق پایگاه اینترنتی به نشانی www.tehran-animafestival.ir اقدام نمایید.

بی تردید یکی از تغییرات بزرگ جشنواره پویانمایی تهران این است که به لحاظ کیفیت اجرا و برگزاری، روندی رو به ‌رشد داشته است. در نتیجه، این جشنواره در میان متخصصان حوزه‌ی انیمیشن جایگاهی ممتاز یافته است. امید داریم که در سال‌های آتی، انیمیشن سازهای مستعد بیشتری در این حوزه شرکت کرده و توانایی، هنر و خلاقیت ایرانیان را بیش از پیش در سطح بین المللی به نمایش بگذارند.

---

سوالات متداول