رزولوشن و فریم ریت ویدیو به زبان ساده

سرنوشت ویدیوها در دستان رزولوشن و فریم ریت

خیلی اوقات ممکن است برای بیان کیفیت یک ویدیو دچار اشتباه شوید. برای مثال، فرق بین مقیاس‌هایی مانند ۷۲۰P و ۴:۳ را ندانید یا برای تنظیم کیفیت ویدئوی خود به مشکل بربخورید. ما این مشکلات را برایتان حل کردیم چون در این مقاله شما را با انواع رایج رزولوشن، فریم ریت و دیگر عوامل مرتبط با کیفیت ویدیوها آشنا خواهیم کرد. همچنین انواع رزولوشن‌های رایج را به شما معرفی می‌کنیم تا با دانستن این نکات از اشتباهات کوچک با نتایج بزرگ در ساخت ویدیوهایتان در امان باشید.

رزولوشن (Resolution) چیست؟

رزولوشن یا وضوح (Resolution)، یک اصطلاح متداول است که به معنی تعداد پیکسل در واحد سطح می‌باشد، مانند نقطه در اینج یا dpi برای چاپگرها و پیکسل در اینچ یا ppi برای صفحه نمایش‌های دیجیتال. مانند گوشی‌های جدید هوشمند، هر چه ppi بیشتر باشد، جزئیات بیشتری قابل مشاهده است و در نتیجه تصاویر و گرافیک فوق‌العاده‌ای را به نمایش خواهد گذاشت.

تفاوت رزولوشن ویدیو و ابعاد (Dimensions)

در این قسمت شما را با یک اصطلاح دیگر آشنا می‌کنیم که ابعاد صفحه نمایش (Screen Dimensions) نام دارد. این عبارت می‌تواند برای نمایشگرها، ویدیوها و تصاویر به کار رود که با پیکسل‌های افقی و عمودی نشان داده شده و خطوط (Lines) نیز نامیده می‌شوند. مقادیر این پیکسل‌ها یا خطوط مانند ۶۴۰ x 480 معرفی می‌شوند.

برای آسانی کار، این اعداد را به صورت اختصاری استفاده می کنند مانند: ۴۸۰p ، ۷۲۰P یا ۱۰۸۰p. حتما این اعداد را هنگام تماشای فیلم و انیمیشن یا هنگام کار با نرم‌افزارهای گرافیکی دیده‌‎اید. همانطور که مشاهده می‌کنید، همواره به دومین عدد موردنظر، یعنی همان ارتفاع یا پیکسل عمودی اشاره می‌کنند.

نکته‌ای که باید به خاطر داشته باشید این است که ابعاد و رزولوشن ویدیو، متفاوت اما کاملا مرتبط هستند. همانطور که در تصویر پایین میبینید، افزایش و کاهش ابعاد یه تصویر روی رزولوشن آن و تعداد پیکسل تاثیری ندارد. مانند آن که شما یک کش لاستیکی را بکشید. در این حالت اندازه‌ی آن بزرگ می‌شود اما تعداد اتم‌های تشکیل دهنده‌ی آن تغییری نمی‌کند.

توجه کنید که با افزایش ابعاد یک ویدیو بدون افزایش رزولوشن آن، کیفیت ویدیوی موردنظر کاهش پیدا خواهد کرد. شما هنگام انتخاب رزولوشن مناسب برای پروژه‌ی خود دقت کنید که رزولوشن اچ دی (HD Resolution)، یک سری تفاوت‌های جزئی در نمایشگرهای مختلف دارد که به اندازه‌ی صفحه‌ی نمایش و فاصله‌ای که بیننده با نمایشگر دارد، وابسته است. پس حالا می‌دانید که در ابتدای کار باید چه سوالی از خودتان بپرسید. مخاطبانتان، ویدیوی شما را بر روی چه دستگاهی تماشا می‌کنند؟ تلویزیون، لپ تاپ یا موبایل؟

آشنایی با نسبت تصویر (Aspect Ratio)

آن اوایل، یعنی در در دهه‌ی ۱۹۵۰ میلادی از نسبت تصویر ۴:۳ استفاده می‌شد و تا سال ۲۰۰۳ نیز رایج بود. این نسبت با دو رزولوشن  768 x 576و ۶۴۰ x 480 ارائه می‌شد که اولی برای تلویزیون و دومی برای وبسایت‌ها بود.

به طور دقیق‌تر، نسبت پهنا به ارتفاع یک فریم یا تصویر را نسبت تصویر (Aspect Ratio) می‌نامند مانند ۱:۱، ۳:۲، ۴:۳، ۱۶:۹. حتما خودتان هم متوجه شده‌اید که نبست تصویر روی پلتفرم‌های مختلف با هم متفاوت هستند. آن نسبت تصویری که برای فیلم‌های سینمایی در نظر گرفته می‌شود با نسبت تصویر شبکه‌های اجتماعی درون موبایل شما متفاوت است. اما به علت پیشرفت تکنولوژی و رایج شدن پلتفرم‌های استاندارد، نسبت‌های تصویر در دستگاهی که انتخاب می‌کنید تعریف شده است و نیازی به انتخاب دستی ندارد.

با معرفی رزولوشن‌های اچ دی مانند ۷۲۰p و ۱۰۸۰p ، نسبت تصویر ۱۶:۹ نیز به‌عنوان صفحه عریض (Widescreen) نامگذاری شد و به عنوان استاندارد جهانی جدید توسط صنایع تلویزیون و تولیدکنندگان نمایشگر لپ‌تاپ ثبت شد.

هم‌اکنون صفحه‌ی عریض ۱۶:۹ رایج‌ترین فرمت تولید ویدیو بوده و همه پلتفرم‌های ویدیویی آنلاین مانند یوتیوب ((YouTube یا ویمیو (Vimeo) آن را به عنوان استاندارد قرار داده‌اند. با ظهور شبکه‌های اجتماعی، نسبت‌های تصویری دیگری که کاربرد آنها کم شده بود مانند نسبت مربع اینستاگرام (Instagram) 1:1 دوباره وارد کار شدند.

متداول‌ترین رزولوشن‌های ویدیویی

در این قسمت به بررسی رایج‌ترین ابعاد/رزولوشن‌های ویدیویی پرداخته و با آنها بیشتر آشنا می‌شویم:

۱. رزولوشن SD 360p و SD 480p

امروزه این دو مقیاس به عنوان استانداردهای ویدیوی وب شناخته شده‌اند و برای ویدیوهایی با رزولوشن پایین، ویدیوهای فشرده (Compressed videos) برای پخش سریع، یا ویدیوهایی که معمولاً برای دستگاه‌هایی با پهنای باند کم ساخته می‌شوند، مورد استفاده قرار می‌گیرند. پیش از معرفی تلویزیون‌های اچ دی، کیفیت پخش تلویزیون‌ها به طور معمول با وضوح ۴۸۰p بود.

۲. رزولوشن HD 720p

این یک رزولوشن ویدیویی محبوب است که به آن اچ دی (HD)، HDTV یا Small HD نیز گفته می‌شود و ۱۲۸۰×۷۲۰  پیکسل دارد. این فرمت در حدود سال ۲۰۰۳ معرفی شد که اولین و محبوب‌ترین وضوح ویدیویی برای محتوای با کیفیت در یوتیوب محسوب می‌شود.

۳. رزولوشن Full HD 1080p

نوبت می‌رسد به گسترده‌ترین رزولوشن در تولید ویدئوهای حرفه‌ای و صفحه نمایش تلویزیون‌ها در سراسر جهان که فول اچ دی (Full HD) یا FHD نامیده می‌شود.  این رزولوشن دارای ابعاد ۱۹۲۰×۱۰۸۰ بوده که از نظر کیفیت و شفافیت تصویر، نسبت به قبلی‌ها بالاتر است.

۴. رزولوشن Ultra HD 4K 2160p

رزولوشن۴K  که قبلا متعلق به سینماها بود، حالا می‌توان آن را در جدیدترین تلویزیون‌ها، مانیتورها و گوشی‌های هوشمند پیشرفته پیدا کرد. از سوی دیگر، یوتیوب وضوح ۴K  را در اختیار کاربران خود قرار می‌دهد. در واقع ۴K  مخفف عرض ۴۰۰۰ پیکسل است، اما با افزایش تلویزیون HD 16:9، استاندارد  4K با ابعاد ۳۸۴۰×۲۱۶۰ تعریف شد.

درباره‌ی تفاوت ۴K با ۱۰۸۰p باید گفت که ۴K، ۴ برابر بیشتر از ۱۰۸۰p  پیکسل دارد و برای پردازش، ویرایش و نمایش به منابع بسیار بیشتری نیازمند است. به دلیل همین دشواری‌ها و هزینه‌ی بالای تولید آن، هنوز شاهد تولید ویدیوهای ۴K زیادی نیستیم. اگرچه بسیاری از موبایل‌ها امکان ضبط ویدیوی ۴K  را به مخاطب می‌دهند، اما در کنار پست پروداکشن ویدیو (Video postproduction) از جمله ویرایش، طراحی موشن، جلوه‌های ویژه (VFX) و غیره، تبدیل به یک کار بسیار سنگین و پرهزینه‌ای می‌شود که در نتیجه فقط برای تولیداتی با بودجه‌های کلان قابل دسترسی است.

۵. رزولوشن UHD

عبارت UHD مخفف Ultra High Definition است که به هر صفحه نمایش یا تصویری که بزرگتر از فول اچ دی باشد اطلاق می‌گردد. بنابراین یک اصطلاح معمول و تجاری برای رزولوشن‌های ۲K, 3K, 4K, 8K و بالاتر است.

امیدواریم تا اینجای کار به خوبی با رزولوشن‌های مختلف و کاربرد آنها آشنا شده باشید. حالا نوبت می‌رسد به یک اصطلاح مهم دیگر به نام فریم ریت.

فریم ریت (Frame rate) چیست؟

اصطلاح نرخ فریم، فریم ریت (Frame rate) یا فریم در ثانیه مقیاسی برای نمایش تعداد فریم‌هایی است که در هر واحد زمانی نمایش داده می‌شوند و در کنار یکدیگر یک ویدیو را می سازند. به طور ساده‌تر، هر چه تعداد تصاویر در ثانیه بیشتر باشد، حرکات ویدیو در چشم انسان روان‌تر و طبیعی‌تر به نظر می‌رسد.

به طور معمول، فیلم‌ها با سرعت ۲۴ فریم در ثانیه نمایش داده می‌شوند، در حالی که برای ویدیو، نرخ معمول ۲۵ فریم در ثانیه و ۲۹.۹۷ فریم در ثانیه است. علاوه بر این، نرخ فریم‌های دیگری نیز وجود دارد، مانند ۵۰ یا ۶۰ فریم در ثانیه وحتی بالاتر.

یک اشتباه رایج

یکی از چیزهایی که می‌تواند شما را هنگام انتخاب نرخ فریم برای تولیدات ویدیویی خود به اشتباه بیاندازد، سازگاری آن با تنظیمات پروژه شما یا دوربین مورد استفاده‌ی شماست. حالا این مسئله چه اهمیتی دارد؟

مثلا یکی از خطاهای بزرگ وقتی اتفاق می‌افتد که در یک پروژه‌ی ویرایش فیلم که یک ویدیو با سرعت ۳۰ فریم بر ثانیه ساخته شده، یک ویدیوی دیگر با فریم ریت ۲۵ به آن اضافه کنید یا بالعکس. چنین کاری باعث می‌شود در ویدیوی شما پرش‌های واضحی دیده شود که بسیار ناخوشایند خواهد بود.

توجه داشته باشید که تبدیل یک نرخ فریم به نرخ فریم دیگر، کاهش کیفیت را به دنبال خواهد داشت، زیرا حتی بهترین مبدل‌ها نیز فریم‌های خراب یا پیکسلی را با حرکات سریع یا بریده بریده نشان می‌دهند. هر نرم افزاری که وعده‌ی انجام این کار را بدهد، صراحتاً دروغ می‌گوید و یا نتایج حرفه‌ای ارائه نخواهد داد.

 به همین دلیل بسیار مهم است که فقط از نرخ‌ فریم بومی (Native) استفاده کنید. منظور ما همان محتوای ایجاد شده به صورت جداگانه و با فریم ریت مشخص است. واقعیت این است که افراد حرفه‌ای همیشه با نرخ فریم اصلی کار می‌کنند و آن را در تمام فیلم‌ها، پروژه‌های ویدیویی و تنظیمات دوربین ثابت نگه می‌دارند، بنابراین نیازی به تبدیل نخواهند داشت.

البته یک استثنا وجود دارد:

می‌توان ۲۵ فریم در ثانیه، ۵۰ فریم در ثانیه، ۱۰۰ فریم در ثانیه، ۱۵۰ فریم در ثانیه و غیره را با هم ترکیب کرد زیرا فاکتور مشترک آنها ۲۵ است یا به عبارت دیگر، مضرب ۲۵ هستند و اکثر نرم افزارهای ویدیویی می‌توانند به طور خودکار با کپی کردن فریم‌های از دست رفته یا حذف فریم‌های اضافی، تطابق نرخ فریم را انجام دهند. همین امر در مورد ۹۷/۲۹، ۳۰، ۶۰ و ۱۲۰ فریم در ثانیه نیز صدق می‌کند زیرا فاکتور مشترک آنها ۳۰ است.

از نظر تاریخی، نرخ فریم ۲۵ اغلب در اروپا و ۲۹.۹۷ فریم در ثانیه بیشتر در آمریکا و ژاپن استفاده می‌شد. هیچ تفاوتی بین ۲۹،۹۷ و ۳۰ فریم در ثانیه وجود ندارد، اما اگر کنجکاو هستید تا در این مورد بیشتر بدانید، ویدیویی که توسط مت پارکر (Matt Parker) تهیه شده را حتما ببینید.

دو برگ برنده در ساخت ویدیو

رزولوشن ویدیو و فریم در ثانیه، آینده‌ی ویدیوی شما را مشخص می‌کنند. رزولوشن‌ها در طول سال‌ها تغییر کرده‌اند و ۴K یکی از بالاترین استانداردهای ارائه شده در حال حاضر است. در تصمیم گیری برای این دو مورد، به خاطر داشته باشید که ویدیوی شما کجا پخش می‌شود و از استانداردهایی که برای کار شما جوابگو هستند استفاده کنید.

اکنون شما اصول اولیه‌ی رزولوشن تصویر و فریم ریت را می‌دانید. این دو باید به شما کمک کنند تا پروژه خود را از همان ابتدا در قالب مناسب تنظیم کنید و نتیجه ی دلخواه خود را ارائه دهید. قدرت این دو را دست کم نگیرید!

---

سوالات متداول