انیمیشن استاپ‌موشن خورده شده (eaten) زیر ذره بین

دلایل موفقیت این انیمیشن در سراسر جهان:

همان طور که در بالاتر به آن اشاره کردیم، این پویانمایی در سراسر جهان توانسته جایزه‌های زیادی را از آن خود کند. همین که یک اثر با خاستگاه بومی ایرانی توانسته این چنین با همه جهان ارتباط برقرار کند، جای شگفتی و تحسین دارد. و این سوال به ذهن می‌رسد که بقیه هنرمندان این حوزه چگونه باید به این موفقیت دست پیدا کنند. عوامل موثر در موفقیت این اثر در جهان را با هم مرور می‌کنیم:

۱-زبان فیلم:

زبان تنها به کلمات محدود نمی‌شود. همه موجودات اعم از گیاهان، حیوانات و سنگ ها زبان دارند. هرچه این زبان بین‌المللی تر باشد، برای حوزه بیشتری از مخاطبان قابل فهم خواهدبود و برقراری این ارتباط سبب ایجاد حس خوشایند تفاهم خواهدشد. به همین منظور در اوایل ایجاد صنعت سینما، هنرمندان متعصب اصرار داشتند که تصویر به تنهایی می‌تواند گویای پیام کارگردان و فیلم باشد و هر گونه کلمه ای برای رساندن پیام اضافه است.
این انیمیشن نیز دیالوگی ندارد و صامت است و به جای کلمات سعی شده تا با بهره گیری از زبان موسیقی به عنوان یک زبان بین‌المللی، ارتباط با حوزه گسترده تری از مخاطبان در سراسر جهان برقرار شود.

۲-کاراکترها:

در این فیلم با کاراکترهای حیوانی روبرو هستیم. ولی این فقط ظاهر قضیه است. این انیمیشن چیزی در ورای خود دارد که به سادگی نمی‌توان از آن رد شد: دو لایه بودن تمامی اجزای تصویر.
سیستم دنیایی که کارگردان برای این انیمیشن طراحی کرده همین است که انگار همه چیز در درون چیز دیگری قرار دارد. برای همین شخصیت‌ها طوری طراحی شده‌اند که انگار واقعا همان گرگ یا خرگوشی که ما می‌بینیم نیستند، بلکه در ذات خود چیز دیگری نهان دارند! انگار موجوداتی هستند که گرگی را خورده‌اند و رفته‌اند در پوست آن. حتی درختی که در انیمیشن وجود دارد شبیه بلال است. یعنی حتی در درون درخت هم یک موجود دیگر وجود دارد. (با این تفاسیر مشتاق شدیم که حتما نسخه اصلی انیمیشن را ببینیم!)
در این مورد به یاد خر شرک (shrek) می‌افتیم که صدای فیونا را می‌شنید و فکر می‌کرد موجودی که روبرویش ایستاده فیونا را خورده و صدایی که می‌شنود در واقع از شکم این موجود در می‌آید. استفاده از این تاکتیک در موارد بسیار دیگری دستمایه ساخت فیلم های درخشانی شده است.

۳-رنگ، نور و پس‌زمینه؛ و تاثیر آن روی مخاطبان:

تا جایی که در تیزر فیلم “خورده شده” مشخص است، فیلم دارای مشخصات رنگ و نور و فضای زیبا و چشم نوازی است. با مشاهده همه اینها، در ابتدا این موضوع به ذهن می‌آید که این فیلم با توجه به نوع رنگ فضای فیلم و با درنظر گرفتن عروسکی بودن کاراکترها و حضور حیوانات، باید مخصوص رده سنی خردسال یا کودک باشد! اما داستان چیز دیگری است.

استفاده از فضاهای سیاه و تیره و غمگین می‌تواند مخاطب اثر را در همان ابتدای شروع فیلم مشخص کند. مانند انیمیشن زیبای مری و مکس (merry and max ) که از همان دقایق ابتدایی، متوجه می‌شویم با یک فیلم بزرگسال طرفیم و پس از چند دقیقه داستان فیلم هم بر این موضوع صحه میگذارد.
ولی در مورد اثر “خورده شده” ( eaten) قضیه فرق می‌کند. در ابتدا رنگ و نور و زیبایی عروسکها و مهارت سازندگان آن‌ها، ما را به اشتباه می‌اندازد که شاید این اثر مخصوص کودکان باشد. ولی فلسفه اثر و سوالاتی که در ذهن مخاطب ایجاد می‌شود، نشان می‌دهد که بزرگسالان را هدف قرار داده است. مانند داستان زیبای شازده کوچولو ( the little prince- اثر آنتوان دوسنت اگزوپری) که همه فکر می‌کنند داستان کودک یا حداکثر رده سنی نوجوان باشد. ولی این اثر یک اثر بزرگسالانه است. چه کسی گفته که داستان و فیلم بزرگسال باید با زبان خشک و رسمی، یا بدون نور و رنگهای زیبا و صحنه‌های شاد باشد؟!
نکته دیگر در مورد پس‌زمینه و فضای محیطی است که فیلم در آن اتفاق می‌افتد. این فیلم با بهره‌گیری از تیمی قوی، تحصیل کرده و متخصص در این رشته توانسته است قاب هایی تر و تمیز و زیبا با رنگ هایی چشم نواز به بیننده ارائه دهد. این احترامی که به چشم بیننده گذاشته شده است به بهترین شکل توانسته روح موضوع را به ما منتقل کند.

سازندگان در وسواس تمیزی و رعایت اصول زیبایی شناسی این اثر تا آن جا پیش رفته‌اند که با این‌که همه چیز از مواد طبیعی و واقعی ساخته شده است، یکی از منتقدین با این تصور که پس‌زمینه (بک گراند background) این اثر سه بعدی و رایانه ای است، به کارگردان پیشنهاد کرده بود که متریال بک گراند کار را عوض کند و از این همه شسته و رفتگی بیرون بیاورد! ناگفته پیداست که زیبایی و تمیزی زمینه کار تاثیر بسزایی روی موفقیت آن در مجامع بین المللی خواهد داشت.

۴-موسیقی:

در طول مدت انیمیشن ، سه اثر موسیقی کلاسیک به گوش ما می‌رسد. این موسیقی‎ها در اصل دوباره توسط آهنگساز فیلم، مازیار جلال الدین آهنگسازی و تنظیم شده‌اند تا با حرکات کاراکترها هماهنگ شوند. در ادامه تمامی حرکات کاراکترها دوباره بر اساس موسیقی فیلم تنظیم و بازسازی شده‌اند.
حرکت هماهنگ با موسیقی که می‌توان آن را به حرکات موزون هم تعبیر کرد، می‌تواند به دیده شدن اثر کمک شایانی کند.